Jednostka ognia 7,62 x 39 mm i 5,45 x 39 mm w WP/LWP.

[LARPAK]

Może kogoś zainteresuje temat bo jest dość ciekawy tym bardziej jak się na niego spojrzy pod kątem obecnej sytuacji, ale też działania PKW w różnych krajach, gdzie aktywnie nasze wojska prowadziły działania.

Obecnie z tego co wiem sytuacja wygląda nieco inaczej, zwłaszcza w teorii, ale w większości przypadków owa baza jest niezmienna.

Korzystając z lektury odnośnie "norm jednostek ognia wojsk lądowych" z 1987 roku, sygn. Uzbr. 2437/86 oraz "ilustrowanego katalogu amunicji wojsk lądowych", sygn. Uzbr. 2587/90 z 1991 roku można dowiedzieć się, że jednostka ognia czyli zapas amunicji jaki żołnierz ze sobą przenosi - dla większości wojsk byłego UW było to 300 szt. amunicji.

Skupiając się na dostępnych danych (instrukcyjnych, ale też m.in. dostępnych w sieci) jaka różnica procentowo względem masy i ilości przenoszonej amunicji osiągnięto poprzez przejście z amunicji 7,62 x 39 mm na 5,45 x 39 mm i z karabinków AK/AKM/AKMS na TANTAL/AK74.

7,62 x 39 mm - AK, AKM, AKMS: JO = 300 szt.
- PS - 255 szt. x 16,4g = 4,182 kg
- T45 - 45 szt. x 16,1g = 0,7245 kg
RAZEM: 4,9065 kg (4,1 kg)

Dla wersji karabinka wyposażonej w urządzenie PBS-1: JO = 300 szt.
- PS - 195 szt. x 16,4g = 3,198 kg
- T45 - 45 szt. x 16,1g = 0,7245 kg
- US - 60 szt. x 20,4g = 1,224 kg
RAZEM: 5,1465 kg

RÓŻNICA: 0,24 kg przy posiadaniu amunicji US.

5,45 x 39 mm - AK74, TANTAL: JO = 450 szt.
- PS - 380 szt. x 10,5g = 3,99 kg
- 7T3 - 70 szt. x 10,5g = 0,735 kg
RAZEM: 4,275 kg

RÓŻNICA: pomiędzy 7,62 mm a 5,45 mm wynosi 0,6315 kg na korzyść amunicji 5,45 mm bo:
- żołnierz przenosi o 12,87% mniejszą masę amunicji przy jednoczesnym wzroście jej ilości o 50%.

Zaznaczyć tutaj należy, że niemiecka instrukcja do MPiK74 podaje masę naboju 5,45 mm wynoszącą 10,2g przy czym polski katalog amunicji podaje jej masę o wartości 10,5g przy czym inne źródła podają masę 10,7/10,75g. W tym momencie wartości obliczeń nieco się zmieniają i mamy masę JO 450 szt. = 4,14 kg co daje 15,62% mniejszą masę całej JO względem o połowę mniejszej JO dla 7,62 x 39 mm.

Obliczeń dla wersji AKM/AKMS z PBS-1 nie robię bo dla TANTALA nie mieliśmy przyjętego do wyposażenia tłumika, ani poddźwiękowej amunicji, w związku z czym obliczenia te nie mają sensu.


Dość ciekawe jest to, że zaoszczędzając 0,6315 kg na masie amunicji i zwiększeniu jej przenoszonej ilości o 50% tak na prawdę żołnierz mógł zabrać taką samą masę naboi przy posiadaniu tak naprawdę o jeszcze 60 szt. naboi więcej czyli JO 5,45 mm = 510 szt. amunicji (wzrost łącznie o 70% względem 7,62 x 39 mm)?
Odpowiedzią na to jest masa karabinków, która tak naprawdę nieco się różniła przy naszym TANTALU względem AKM/AKMS, gdzie w przypadku AK74 była już nieco inna.

Masa karabinka (załadowany/niezaładowany):
- AKM: 3,45/4,37 kg,
- AKMS: 3,42/4,43 kg,
- TANTAL: 3,69/4,0 kg,
- AK74: 3,3/3,6 kg,
- MPiK74 z kolbą stałą: 3,46/3,76 kg,
- MPiK74 z kolbą metalową: 3,7/4,0 kg.

Skoro mamy już pewne dane dotyczące masy karabinków zebrane to można przejść do ich porównania i skupić się tutaj należy na masie broni z pustym magazynkiem ponieważ masę amunicji już mamy policzoną. I tak:
- AKM: 3,45 kg,
- AKMS: 3,42 kg,
- TANTAL: 3,69 kg,
- AK74: 3,3 kg,
- MPiK74 z kolbą stałą: 3,46 kg,
- MPiK74 z kolbą metalową: 3,7 kg.

Skupiając się na broni z kolbą składaną głównie można stwierdzić, że względem AKMS pozostałe konstrukcje jak:
- TANTAL o 7,89% cięższy,
- AK74 o 3,5% lżejszy,
- MPiK74 o 8,18% cięższy.

W związku z czym przez wzrost masy broni żołnierz przenosił niewiele mniejszą masę lecz przy jednoczesnym zachowaniu 50% wzrostu ilości przenoszonych naboi.

Masa broni i jednostki ognia
- AKM + JO 300: 3,45 + 4,9065 = 8,3565 kg,
- AKMS + JO 300: 3,42 + 4,9065 = 8,3265 kg,
- TANTAL + JO 450: 3,69 + 4,275 = 7,965 kg,

Tantal vs. AKM/AKMS = 4,68/4,34% na korzyść Tantala co daje w rzeczywistości tylko 0,3915/0,3615 kg względem AKM/AKMS.

Niestety jeszcze nie dysponuję wcześniejszą instrukcją dotyczącą jednostek ognia, która jest datowana na 1978 rok czyli przed interwencją radziecką w Afganistanie (lata 1979 - 1989) lecz wartości dla 7,62 x 39 mm będą raczej niezmienne, ale interesujące jest tutaj to czy zwiększona ilość amunicji 5,45 mm jest wynikiem doświadczeń z wojny afgańskiej i zużycia amunicji potrzebnej do zniszczenia celu co odnotowali radzieccy w czasie konfliktu czy jednak były to podobne obliczenia jak przedstawione powyżej?
Różnica w masie amunicji przy JO = 300 szt. dla obu rodzajów amunicji wynosi ok. 36% co daje tylko 108 szt. amunicji więcej, a zwiększono jej ilość o 50% czyli do 150 szt. więcej, w związku z czym masa broni i amunicji pozostaje taka sama/zbliżona bo różnica jest na poziomie ok. 0,4 kg - co za tym idzie nie chodziło o zmniejszenie masy przenoszonego ekwipunku (bo broń nie była u nas lżejsza w przeciwieństwie do ruskiego AK74, ale też różnica jest nieznaczna), a o ilość przenoszonej jednostki ognia przy zachowaniu zbliżonej masy.

Jeżeli spojrzymy na dane jakie mamy to tak jak już wspomniałem teoretycznie można było patrząc na samą masę amunicji zwiększyć jej wielkość zamiast z 50% do aż 70% - jednakże jak już wspomniałem znaczenie tutaj miała masa samej broni - tutaj jednak mamy mały problem: normy JO są z 1986/7 roku, gdzie nie było jeszcze kbk wz. 1988 TANTAL a wartości te podane są dla AK-74, AKS-74, AKS-74N, które oficjalnie do wyposażenia wojska u nas nie weszły.

Więc na jakiej zasadzie przyjęto ową wartość i wzrost o 50% skoro:
- AKMS + JO = 8,3265,
- (AKMS + JO) - AK74 = 8,3265 - 3,3 kg = 5,0265 kg na samą amunicję co daje nam 478 szt. czyli wzrost o 59%.

Czym poza doświadczeniami z Afganistanu mogli się kierować ludzie opracowujący normy jednostek ognia, skoro masa broni z JO pozostawała niemalże na tym samym poziomie, będąc nieznacznie niższą bo o ok. 0,4 kg przy założeniu dla Tantala, ale dla AK74 byłoby to już ok. 0,75 kg różnicy względem AKMS.

Z początku myślałem, że może dzięki temu żołnierz mógł zabrać większą ilość wody - miałoby to sens w przypadku właśnie wniosków z konfliktu w Afganistanie czy wcześniej z wojny w Wietnamie, ale w naszym rejonie wątpię, aby to był znaczący powód bo masa wyposażenia się nie zmieniła więc raczej to kopia z doktryny radzieckiej i wniosków ze zużycia/zapotrzebowania amunicji o innych parametrach niż 7,62 x 39 mm.

[waliza]

Te na 5.45 to masa była z magazynkami plastikowymi ?

[LARPAK]

Masę broni brałem z instrukcji i wikipedii.
W obliczeniach głównie brałem masę samej amunicji i dane broni z instrukcji, gdzie pod uwagę brany jest tylko jeden pusty magazynek - dla całości obliczeń w takiej formie jaką podałem nie ma to większego znaczenia bo i tak przy całym zapasie amunicji jaki żołnierz przenosił to miał na to do dyspozycji tylko cztery magazynki.

Tutaj dość ciekawe jest, że w polskiej instrukcji do pmK na wyposażeniu było 6 magazynków.
Tak samo w przypadku PPSz i PPS, a te instrukcje są ze zbliżonego okresu (bodajże 1952 i 1957 rok).