No to taki mały wywód gdzie i jak umiejscawiano rkm w drużynie piechoty i jak wyglądało wsparcie cięższej broni maszynowej. Z konieczności w dużym skrócie. mam nadzieję, że "strawicie"
Jakie cechy wpływają głównie na praktyczną szybkostrzelność broni maszynowej?
1.Sposób zasilania czyli taśma lub magazynek
2.Ilość amunicji w magazynkach, taśmach
3.Sposób umieszczenia i wymiany magazynka (zakładane od góry czy od dołu)
4.Wymienność nagrzewającej się lufy podczas strzelania
5.„Pojemność cieplna” lufy co związane jest z jej masą, przy czym w rkm-ach nie może być ona zbyt ciężka bo wymagana jest mobilność broni.
W kolejność od największej do najmniejszej szybkostrzelności praktycznej znajdują się ręczne karabiny maszynowe:
- zasilaniu taśmowym z szybkowymienną lufą (np. MG34)
- zasilaniu magazynkowym z szybkowymienną lufa i magazynkiem zakładanym od góry bo przygotować i wymienić magazynek może pomocnik celowniczego (np. Bren)
- zasilaniu magazynkowym z niewymienną lufą i magazynkiem zakładanym od góry (np. Chatellerault)
- zasilaniu magazynkowym z niewymienna lufą i magazynkiem zakładanym od dołu (np. BAR)
Układ z zasilaniem taśmowym i niewymienna lufą (jak np. powojenny RPD) jest trochę„ślepą uliczka” bo będzie nieco bardziej szybkostrzelny od rkm z magazynkiem i niewymienna lufą, a mniej szybkostrzelny od rkm z magazynkiem i wymienna lufą. No chyba, że zwiększymy masę lufy, ale wtedy straci on cechy rkm, bo będzie zbyt ciężki i mamy broń raczej w klasie lkm czy „lekkiego” ckm (np. M1919A4) – taka bron przestanie się nadawać na szczebel drużyny piechoty, choć w przypadku gdy posiadamy mało szybkostrzelne rkm (np. BAR) i ckm (np. M1917) z chłodzeniem wodnym, może być przydatna na szczeblu wyższym (np. kompanii).
Francja
Armia francuska w chwili wybuchu wojny wyposażona była w rkm Chatellerault wz. 1924/29.
Cechy broni:
- niewymienna lufa
- magazynek pudełkowy na 25 naboi zakładany od góry
- nietypowa cechą była możliwość zastosowania karabinu MAS jako wysokiej podpórki broni
Miejsce rkm we francuskiej drużynie piechoty:
Jeden rkm Chatellerault zapewniał wsparcie dla 12 żołnierzy w drużynie piechoty w roku 1939, a następnie w roku 1940 drużyna zmniejszyła liczebność do 11 żołnierzy (z chwilą wprowadzenia na szczebel plutonu lekkiego moździerza 50mm). Pluton liczył 3 drużyny, czyli dysponował 3 rkm-ami i od 1940 lekkim moździerzem.
Dodatkowo na szczeblu kompanii znajdowały się jeszcze 3 rkm-y (w drużynie transportu) i moździerz 60mm. Wsparcie ciężkiej broni maszynowej na szczeblu batalionu w ilości 16 sztuk (+ 2 moździerze 81mm i 2 działka ppanc. 25mm)
Francuska piechota posiadał przeciętne wsparcie ogniem broni maszynowej drużyn piechoty.
Wielka Brytania
Armia brytyjska używała rkm Bren, będącego rozwinięciem czeskiego ZB26.
Cechy broni:
- szybkowymienna lufa
- magazynek pudełkowy na 30 naboi (praktycznie 28) zakładany od góry
- możliwość zastosowania magazynków specjalnych, talerzowych o pojemności 100nb.
- możliwość umieszczenia broni na podstawie trójnożnej
Miejsce w rkm w brytyjskiej drużynie piechoty
Brytyjska drużyna piechoty liczyła 8 żołnierzy w latach 1939-40. W latach następnych liczba żołnierzy wzrosła do 10 w drużynie. Pluton liczył 3 drużyny czyli posiadał 3 rkm i lekki moździerz oraz miał przydzieloną rusznice przeciwpancerną, zastąpioną potem w toku wojny przez granatnik PIAT. Nietypową cecha było wyposażenie celowniczego Brena w karabin Enfield używany w służbie garnizonowej, a normalni przewożone w samochodzie transportowym plutonu. W trakcie działań karabinów tych używali często oficerowie i starsi podoficerowie (dowódcy plutonów) mający rewolwery, mało przydatne w walce.
Brytyjczyczy nie przewidywali dodatkowego wsparcia na szczeblu kompanii (był tylko jeden dodatkowy Bren), a mniejszą liczbę żołnierzy w drużynach i plutonach rekompensowali posiadaniem czterech kompanii w batalionie. Na szczeblu batalionu nie posiadali ckm-ów, mieli natomiast dodatkowe Breny do strzelań plot i moździerze (od 2 w 1939 do 6 w 1942). W późniejszym okresie mieli też w batalionie działka ppanc.
Brytyjczycy wyraźnie dostrzegali słabość magazynkowego rkm i choć posiadali chyba najlepszy model tej broni to „załatwili sprawę” większym nasyceniem tej broni – czyli jeden rkm przypadał na mniejszą liczbę żołnierzy.
Związek Radziecki
Armia Czerwona była wyposażona w rkm typu DP.
Cechy broni
- wymienna lufa (choć trudno było to nazwać szybkowymiennością, stad często z zapasowych luf rezygnowano).
- magazynek talerzowy na 47 naboi zakładany od góry
Miejsce w rkm w radzieckiej drużynie piechoty
Radziecka drużyna piechoty liczyła w 1939 roku 14 żołnierzy (etat 4-20), potem na początku 1941 roku liczyła już 10 żołnierzy (etat 4-750). Pluton liczył 4 drużyny, każda z jednym rkm-em. Pluton radziecki miał 4 rkm i lekki moździerz 50mm. Dodatkowo w kompanii były 2 ckm Maxim wz. 1910 (na podstawach kołowych). W batalionie znajdowało się jeszcze 12 ckm tego samego typu, 6 moździerzy 81mm i 2 działka ppanc. 45mm. Z taką organizacją ZSRR wszedł do wojny.
W początkowej fazie wojny etaty często zmieniano (ze względu na duże straty) i nasycenie bronią maszynową zmalało bo przejściowo czwarta drużyna w ogóle nie miała rkm. Po przeniesieniu produkcji z dala od frontu i uzupełnieniu stanów broni radziecka drużyna liczyła 9 żołnierzy - z tym, że dwie pierwsze miały po jednym rkm DP, a dwie kolejne miały po 2 rkm DP. Czyli pluton posiadał aż 6 rkm. Zrezygnowano za to z 1 ckm w kompanii (w kompanii pozostał tylko jeden, ale potem i on zniknął) ale dodano 2 moździerz 50mm (też z czasem wycofane). W końcowym okresie wojny trudno mówić o jednolitych etatach gdyż dowódcy frontów zmieniali je w miarę potrzeb i możliwości (uzupełniania strat), stąd często plutony miały tylko po 3 drużyny z jednym rkm w każdej. Co w końcu po wojnie stało się standardem w ZSRR i LWP.
Nasycenie bronią maszynowa w ACz było początkowo dość przeciętne, choć większe niż w armii francuskiej, ale działania wojenne dowiodły, że o sile drużyny decyduje jej broń maszynowa i liczba nasycenie rkm-ami wyraźnie wzrosło.
Niemcy
Armia niemiecka była wyposażona w zdecydowanie najlepszą broń maszynową czyli w uniwersalne karabiny maszynowe MG34 (potem MG42) pełniące rolę rkm lub ckm w zależności od zastosowanych podstaw.
Cechy broni:
- szybkowymienna lufa
- zasilanie taśmowe
- możliwość umieszczenia broni na podstawie trójnożnej jako ckm
Niemiecka drużyna od 1937 roku liczyła 13 żołnierzy, w każdej znajdował się jeden MG34. W zależności od etatu czyli od organizacji dywizji odpowiedniej „fali mobilizacyjnej” pluton był wyposażony lub nie w lekki moździerz 50mm. Podobnie było z półplutonem ckm (czyli z dwoma MG34 z podstawami) był on w dywizjach pierwszej fali mobilizacyjnej, dywizje drugiej fali go nie posiadały. Zależne od fali mobilizacyjnej było też wsparcie na szczeblu batalionu.
W skrócie - w 1939roku:
Batalion dywizji I fali
9 rkm, 2 ckm i 3 moździerze 50mm w każdej z trzech 3 kompanii
8 ckm i 6 moździerzy 81mm w batalionie
Batalion dywizji II fali i IV fali
9 rkm, w każdej z trzech 3 kompanii
12 ckm w batalionie
Batalion dywizji III fali
9 rkm, 4 ckm w każdej z trzech 4 kompanii
brak wsparcia w batalionie
Natomiast w roku 1940:
Batalion dywizji I fali
9 rkm, 2 ckm i 3 moździerze 50mm w każdej z trzech 3 kompanii
8 ckm i 6 moździerzy 81mm w batalionie
Batalion dywizji II fali i IV fali
9 rkm, w każdej z trzech 3 kompanii
12 ckm w batalionie
Batalion dywizji III fali, V fali, VI fali i VII fali
12 rkm, w każdej z trzech 3 kompanii
12 ckm w batalionie
Batalion dywizji VIII fali
12 rkm i 3 moździerze 50mm, w każdej z trzech 3 kompanii
12 ckm i 6 moździerzy 81mm w batalionie
Batalion dywizji IX fali
12 rkm, w każdej z trzech 3 kompanii
8 ckm w batalionie
Charakterystyczne jest uwzględnienie w organizacji niemieckiej „wydajności ogniowej rkm” bo wg etatu z 1937 roku drużyna liczyła 13 żołnierzy MG34 (w plutonie były 3 drużyny) , ale gdy po 1939 roku cześć pododdziałów wyposażono przejściowo w czeskie rkm typu ZB26 to liczba żołnierzy zmalała do 10, ale zwiększyła się liczba drużyn do czterech.
W późniejszym okresie czyli od 1941 roku liczba żołnierzy w drużynach z MG34 też zmalała do 10, a liczba drużyn wzrosła do czterech. Czyli plutony miały już po 4 zasilane taśmowo km-y.
W 1943 roku liczba drużyn ponownie spadła do trzech (liczyły po 9 żołnierzy), ale w plutonie były dwa dodatkowe MG34 jako „rezerwowe środki ogniowe”.
Stosunkowo ciekawie zaczęło to wyglądać gdy wprowadzono „karabiny szturmowe”, bo początkowo usiłowano nimi zastąpić także część rkm wprowadzając dwie drużyny tylko z StG44, a jedna z StG44 i jednym MG42. jednak pozostawiono dwa dodatkowe MG42 jako „rezerwowe środki ogniowe” (zapewne dla działań obronnych). Tak wyglądały dwa plutony, trzeci miał kbk i po jednym MG w drużynie.
Potem wprowadzono jednak drugi MG42 do trzeciej drużyny (pozostawiając tylko jeden jako „rezerwowy środek ogniowy”) czyli stworzono coś w rodzaju dwóch drużyn „manewrowych” i jednej „wspierającej”. Przy czym tak zorganizowane były również pierwsze dwa plutony, a trzeci miał „klasyczną” organizację czyli 3 drużyny wyposażone w kbk i po 1 MG42.
Tak to wyglądało w kompaniach grenadierów, natomiast część jednostek piechoty zachowała „klasyczny” kształt czyli 3 drużyny, a w każdej 1 MG42 (oczywiście też starsze MG34).
Cały czas mowa o formacjach niezmotoryzowanych – bo zmotoryzowane miał nieco inny kształt.
Włochy
Armia włoska posiadała stosunkowo kiepski rkm Breda Mod.1930 ze stałym magazynkiem bocznym ładowanym z „pakietów".
Organizacja plutonu tez była nietypowa bo składał się on z dwóch 20 osobowych drużyn podzielonych na sekcję strzelców i sekcję rkm. W zasadzie można to nazwać dwoma „półplutonami”? W plutonie było łącznie 4 rkm (przy okazji proporcje pm do kb sekcjach strzelców były zmienne i liczba pm rosła w toku wojny – nie udało mi się ustalić szczegółów)
Na szczeblu batalionu było 8 ckm i 18 lekkich moździerzy 45mm
Japonia
Japończycy mieli broń strzelecką niezbyt dobrą i też nietypową organizację plutonu czyli trzy 13 osobowe drużyny, w każdej jeden rkm i czwartą też 13 osobową drużynę z trzema granatnikami.
Na szczeblu batalionu wsparciem było 12 ckm i dwa działa piechoty
USA
Stany Zjednoczone posiadały rkm typu BAR M1918A2 (choć było też sporo wcześniejszych odmian) czyli w zasadzie rkmową wersję karabinu automatycznego.
Cechy broni
- niewymienna lufa
- magazynek 20 nabojowy zakładany od dołu
- czyli broń o niewielkiej szybkostrzelności praktycznej.
Miejsce rkm we amerykańskiej drużynie piechoty i marines:
Amerykańska organizacja była początkowo dość nietypowa, bo była to jedyna armia w zasadzie w pełni wyposażona w karabiny samopowtarzalne i początkowo BAR nie spełniał roli rkm-u drużyny. Przed wybuchem wojny dwie 12 osobowe amerykańskie drużyny były wyposażone tylko w karabiny samopowtarzalne, a BAR-y były w trzeciej, 8 osobowej „drużynie broni automatycznej”. Broń maszynowa w postaci 2 „lekkich” ckm czyli M1919A4 była skupiona w plutonie broni (były tam też 3 moździerze 60mm i dwa dodatkowe BAR-y). Na szczeblu batalionu były „klasyczne” ckm chłodzone wodą czyli M1917.
W późniejszym okresie, po przystąpieniu do wojny plutony zreorganizowano i były już „normalnie” czyli 3 drużyny po 12 żołnierzy, w każdej był jeden rkm BAR. Podobnie jak wcześniej na szczeblu kompanii znajdował się pluton broni z dwoma M1919A4 i 3 moździerzami 60mm.
W piechocie na niskim szczeblu większych zmian nie było, aż do końca wojny.
Nasycenie bronią maszynowa zaczęło tam rosnąć dopiero w czasie wojny w Korei, gdzie początkowo wprowadzono czwarta drużynę z lkm M1919A6, a potem podwojono liczbę broni maszynowej.
Znacznie ciekawiej sprawa przedstawiała się w USMC – tam z każdym rokiem wojny rosła liczba broni maszynowej.
W 1942 – po jednym BAR w trzech pierwszych drużynach i dwa w czwartej (czyli 5 w plutonie) oraz 2 M1919A4 i 2 moździerze 60mm w plutonie broni.
W 1943 – po dwa BAR-y w trzech drużynach (czyli 6 w plutonie) oraz 3 M1919A4 i 3 moździerze 60mm w plutonie broni.
W 1944 – po trzy BAR-y w trzech drużynach (czyli 9 w plutonie) oraz pluton z sześcioma M1919A4 (lub M1919A6) i pluton z trzema moździerzami 60mm. Przy czym BAR-y były często inicjatywą oddolną przywracane do stanu sprzed uczynienia z nich rkm-ów czyli demontowano dwojnogi i opory na kolbach stosując BAR-a do tego do czego nadawał się stosunkowo najlepiej czyli jako „broń szturmowa”.
Polska
Dochodzimy do broni maszynowej w WP IIRP, celowo po opisaniu USA bo mieliśmy podobna broń - rkm wz.28 był po prostu nieco odmiennym BAR M1918A2 (w szczegółach) niż sposobem na dostosowanie karabinu automatycznego do roli rkm, a natomiast ckm wz. 30 był bezlicencyjną kopią amerykańskiego M1917.
Cechy rkm wz.28 były podobne do BAR czyli
- niewymienna lufa
- magazynek o pojemności 20 nabojów zakładany od dołu.
Miejsce rkm we polskiej drużynie piechoty:
Polska drużyna piechoty liczyła absurdalna liczbę 19 żołnierzy, dla których wsparciem był tylko jeden rkm wz.1928, o niewielkiej szybkostrzelności. Wparcia broni maszynowej na szczeblu kompanii nie było (były za to 2-3 granatniki 46mm), a 12 ckm wz. 30 znajdowało się na szczeblu batalionu.
Na tle innych armii tego okresu wyraźnie widać słabość wsparcia broni maszynowej – na 63 trzech żołnierzy były tylko 3 słabe rkm-y. To zdecydowanie najgorszy wynik – tylko japońska piechota zbliżyła się do naszego poziomu, miała 3 rkm-y (też nieciekawe) na 54 żołnierzy – ale więcej granatników bo aż 3 w plutonie (choć o gorszym zasięgu niż polskie wz. 36, ale w podobnym kalibrze). Wparcie batalionowe było podobne bo też 12 ckm i 2 działa 70mm (w WP 2 moździerze 81mm).
Amerykanie znając słabość BAR-a jako rkm zastosowali rozwiązanie może nie najlepsze, ale rozwiązujące problem w pewnym stopniu czyli dodatkowe „lekkie” ckm-y na szczeblu kompanii – tej odmiany kopiowanego u nas ckm Browninga nie zastosowano – jak dla mnie z niewiadomych przyczyn (bo rozwiązanie było gotowe i nie zabezpieczone w Polsce patentem podobnie, skoro skopiowano M1917, to czemu nie M1919A4?).
Co ciekawe polska organizacja i ilość broni maszynowej wykazuje cechy uwsteczniania się bo w latach dwudziestych mieliśmy drużyny o normalnej liczebności (13 żołnierzy) i dwie z nich miały rkm-y (zgadza się tragiczne czyli Chauchat), a dwie lkm-y – cięższe ale wydajniejsze ogniowo. Obserwując zmiany w organizacjach i nasyceniu bronią maszynową w okresie poprzedzającym wojnę w większości państw (np. ZSRR redukował drużyny od 16 w 1935, poprzez 14 w 1939, do 11 żołnierzy tuż przed atakiem Niemiec), u nas widać tendencję dokładnie odwrotną czyli zmniejszenie liczby broni maszynowej (od 4 do 3 w plutonie) i zwiększanie liczby żołnierzy w drużynach od 13 do aż 19! Teoretycznie wygląda jakby do decyzji w armii „dorwali” się wtedy (po zamachu w 1926r.?) ludzie z dość przestarzałym wizerunkiem walki piechoty (o czym świadczą też te przywrócone w piechocie długie kb) – czyżby zasada „
bierny, mierny, ale wierny” tak często spotykana do dzisiaj w naszej armii?